Wordt chocolade een onbetaalbare luxe?

Ongeveer twee derde van de wereldwijde productie van cacao vindt plaats in twee Afrikaanse landen en wel in Ivoorkust en in Ghana. Deze twee landen hebben snode plannen. Geïnspireerd door het decennialange succes van OPEC willen ze nu ook gaan werken met een vaste prijs die ongeveer $ 400  boven de benchmark moet komen te liggen. Die vaste prijs moet ingaan in het seizoen 2020/21. COPEC moet vooral de belangen van de cacao producerende landen dienen en moet veel cacaoboeren uit de armoeden halen. Dankzij een vaste prijs kunnen ze gemakkelijker een lening afsluiten en zo hun productieverhogen, zo is de denkwijze.

Hoe hebben markten tot dusverre gereageerd op de COPEC plannen? De reacties kun je vooral als gematigd omschrijven. Sinds de aankondiging zijn de cacaofutures in Londen met 4% omhoog gekropen en in New York met 5%. De gematigde reactie verraadt onzekerheid over de haalbaarheid van de nieuwe prijsstructuur als ook  over de toekomstige vraag en aanbod. Ervaringen uit het verleden laten zien dat pogingen om het aanbod te controleren en om prijsafspraken te maken, averechts hebben gewerkt. De prijsvolatiliteit nam alleen maar toe in die periodes.

Op de korte termijn lijkt het succes van prijsafspraken gegarandeerd, maar op de (middel)lange pakken die fnuikend uit. Op den duur begint de vraag te lijden onder de hoge prijzen. Bij cacao lijkt het omslagpunt te liggen rondom een niveau van $ 3.000 per ton cacao. Ook leeft de overtuiging dat hogere prijzen de productie gaan stimuleren, niet alleen in Ghana en Ivoorkust maar in elk ander land waar cacao geproduceerd wordt. Er zullen al snel overschotten op de markt komen, zo denkt menig analist.

Ook de industrie reageert vooralsnog voorzichtig, zij het niet persé negatief. Bedrijven als Mars, Cargill en Barry Callebaut tonen begrip. Veel van die bedrijven hebben in beide landen duurzaamheidsprogramma’s opgestart en hebben fabrieken gebouwd om meer cacao binnenlands te verwerken. Ze nemen vooralsnog een afwachtende houding aan totdat er meer details naar buiten komen.

Ook de handel doet het rustig aan. De eerste contracten voor de oogst van 2020/21 worden pas in het najaar afgesloten. Er is nog tijd om te studeren op het nieuwe prijsregime. Er is misschien wel sprake van enige schijngevechten tussen potentiële kopers, die meer willen weten over het nieuwe systeem, en de twee landen die misschien moeite hebben om kopers te vinden.

Over één aspect is nagenoeg iedereen het wel eens. Het aandeel van de producenten in de totale waardeketen van pakweg $ 100 miljard is met 12%-13% te klein. Dat moet omhoog en misschien kunnen minimumprijzen daarbij helpen. Of COPEC uiteindelijk het juiste wapen is? Het is nog veel te vroeg die vraag positief of negatief te beantwoorden.